طبع و مزاج

سردی و گرمی مزاج انسان

سردی و گرمی مزاج انسان

سردی و گرمی

گرمی و سردی بر طبق مزاج انسان مشخص می شود نه میزان حرارت بدن، سوخت و ساز سلولی مواد خوراکی تعیین کننده گرمی یا سردی است.

به طور کلی مزاج انسان بستگی به این چهار صورت گرمی و سردی و خشکی و تری دارد.

آنچه به عنوان مزاج در طب سنتی بیان می شود 4 مزاج است که عبارتند از :

1 – گرم و خشک (صفرا) 2 – گرم و تر (دم) 3 – سرد و تر (بلغم) 4- سرد و خشک (سودا)

این مزاج ها ممکن است در اثر کنش عوامل داخلی، خارجی و روانی یک شخص و مسائلی مثل فصل، سن ، جنسیت، مکان زندگی و حالت های روانی تحت تاثیر قرار بگیرد و تغییر کند.

در واقع، گرمی و سردی فقط یک مفهوم است برای اینکه متخصص طب سنتی بتواند براساس آن بیماری را تشخیص دهد و بتواند برنامه درمانی را تعیین و داروی مورد نیاز را انتخاب و در نهایت برای حفظ سلامت بیمار اقدام کند.

عواملی مانند نوع و میزان غذا، وضعیت مزاج فرد، فصل های سال، موقعیت جغرافیایی ، سن و جنسیت روی شدت و سرعت سردی و گرمی در افراد تأثیر دارد.

هر ماه غذایی با توجه به طبع و مزاج خود وقتی وارد بدن می شود یک نوع طبع را بیشتر تولید می کند مثلاً کاهو که طبع سرد و تر دارد، بلغم خون را افزایش می دهد و در اصطلاح بلغم زا است . زنجبیل که طبع گرم و خشک دارد، صفرای خون را افزایش داده و صفرازا است. برنج سرد و خشک بوده و سودازا است. انگور گرم و تر می باشد و طبع دموی را افزایش می دهد.

از آنجایی که حفظ تعادل مزاج، ضامن سلامتی است. مصرف غذاهای سرد و گرم باید متناسب با مزاج افراد صورت گیرد. به عنوان مثال، مزاج سرد با دریافت غذاهای گرم به تعادل خود نزدیک می شود.

همچنین غذا باید در شرایط زمانی و مکانی مناسب و با توجه به سردی و گرمی متناسب با هر طبع و مزاجی مصرف شود تا به بدن آسیب نزند.

 

اهمیت سردی و گرمی

برای حفظ سلامت بدن و درمان بیماریها ضروری است که گرمی ها و سردی ها شناخته شود و با بهره گیری صحیح و مناسب از آنها بتوان بدن خود را در حال تعادل نگه داشته و در صورت بروز بیماری، از انها برای درمان استفاده نمود.

رعایت سردی و گرمی غذاها با توجه به طبع و مزاج بسیار اهمیت داشته و در حفظ سلامتی افراد نقش ویژه ای بر عهده دارد و لازم است که افراد با توجه به مزاجشان نوع غذای مصرفی خود را انتخاب کنند تا باعث بروز بیماری روحی و جسمی در آنها نشود.

برای توصیه یا پرهیز از خوراکی ها نیز عوامل بسیاری نظیر مزاج شخصی، محل زندگی، سن ، جنس ، شغل باید در نظر گرفته شود. به خصوص زمانی که مشکلی برای فرد پیش نیامده، افراط در مصرف یا سخت گیری غیرمنطقی در پرهیز از خوراکی ها اشتباه است.

در حالت تعادل، وقتی فرد دچار سوء مزاج نیست، می تواند حتی در صورتی که گرم مزاج باشد ، خوراکی های شیرین و گرم را در حد اعتدال مصرف کند. اما زمانی که مبتلا به بیماری خاصی باشد باید برنامه درمانی خاصی مطابق با طبع او در نظر گرفته شود.

بنابراین هر فرد باید بتواند حالت و طبیعت مزاج بدن خود را نسبت به غذاهای سرد و گرم تشخیص دهد و در مصرف آن ها اعتدال را رعایت نماید تا دچار بیماری نشود. اگر کسی بداند مزاجش سرد یا گرم است، به راحتی می تواند ماده غذایی که به او آسیب می زند و گرمی یا سردی بدن را افزایش می دهدف بشناسد. از طرفی تشخیص متخصصان طب سنتی نیز در این باره بسیار اهمیت دارد. زیرا اثر باورهای مردم در مورد سردی و گرمی مواد غذایی اشتباه است؛ مثلاً عده ای فکر می کنند خاکشیر سرد است در حالی که گرم و تر است یا بادمجان گرم و خشک و سودازاست، در حالی که برخی آن را سرد می دانند.

در گذشته، مردم بیشتر به سردی و گرمی مواد غذایی توجه داشتند و با ترکیب صحیح آنها مضرات را دفع و غذاها را طبق طبع خود مصرف می کردند. به عنوان مثال، بادمجان را که گرم و خشک است با کشک که سرد و خشک است مخلوط می کردند و طبعی متعادل به دست می آمد یا ماست را طبع سرد و تر دارد، با پونه یا فلفل که طبع گرم دارد، مصرف می کردند در نتیجه به این مضرات مواد غذایی خنثی می شد.

اما متاسفانه امروزه بسیاری از غذاهای آماده موجب ازدیاد سردی و خشکی در بدن شده و فرد را به سوداوی مزاج می کند و بروز بیماری های روحی از جمله افسردگی را در آن ها افزایش می دهد.

به طور کلی، به علت اینکه ویژگیهای مزاج جنسی و جسمی افراد با یکدیگر متفاوت است، بنابراین هر فردی باید برای داشتن مزاجی متعادل از نوشیدنی و یا غذای سازگار یا مزاج خود استفاده کند تا در بدن او از مبتلا شدن به بیماری در امان بماند.

امام صادق (ع): ما سردی را با گرمی و گرمی را با سردی و تری را با خشکی و خشکی را با تری درمان می کنیم و سپس کار را یکسره به خدا واگذار می کنیم.

 

ویژگیهای غذاهای گرم و سرد

غذاهای گرم ، انرژی زا هستند . زیرا در بدن می سوزند و تبدیل به حرارت و انرژی می شوند. این حرارت و انرژی مایه حیات، سلامتی و شادابی جسم و روح است.

غذاهای سرد، ضد انرژی و بی حال کننده هستند. در واقع، غذاهای سرد مکمل غذاهای گرم می باشند. غذاهای سرد اگر با غذاهای گرم مصرف شوند، باعث بهتر سوختن و تولید انرژی بیشتر می شود اما به تنهایی باعث از بین رفتن انرژی و حرارت و موجب بیماری می شود. طب سنتی بر آن عقیده بود که هر دردی از سردی به وجود می آید و با ضدش که گرمی می باشد برطرف می شود.

علاوه بر سردی و گرمی، بعضی از مواد غذایی رطوبت بخش هستند و باعث افزایش مایعات بدن می شوند و برخی خشک بوده و باعث افزایش املاح بدن می شوند.

غذاهای گرم خود به دو گروه تقسیم می شوند : گروه اول شامل غذاهایی می باشد که انرژی زا بوده و دارای رطوبت نیز می باشند به همین دلیل به آنها غذاهای گرم و تر گفته می شود. این نوع غذاها خون ساز بوده و رطوبت آن ها باعث شادابی بدن می شود. بنابراین بهترین غذا برای بدن محسوب می شوند.

گروه دوم غذاهایی می باشند که گرم و انرژی زا هستند، اما رطوبت ندارند و باعث ایجاد خشک در بدن می شوند. به این گروه از غذاها گرم و خشک می گویند افراط در مصرف این گونه غذاها، باعث خشکی و لاغری بدن می شود.

غذاهای سرد نیز به دو گروه تقسیم می شوند: گروه اول شامل غذاهای سرد و تر می باشند به این دلیل که هم رطوبت بخش بوده و هم ضد انرژی هستند. این نوع غذاها اگر به تنهایی مصرف شوند رطوبت زیاد آن ها در بین سلول های بدن جمع شده و انسان را دچار بیماری های گوناگون می کند. گروه دوم، غذاهای سرد و خشک می باشند که هیچ رطوبتی ندارند و ضد انرژی هستند افراط در مصرف آنها، بدن را خشک و بی رمق و سرد می کند و باعث بیماریهای روحی ـ روانی می شود. بیماری هایی که از غذاهای سرد و خشک به وجود می آیند خیلی دیر برطرف می شوند و اکثراً لاعلاج هستند.

بهترین خوراکیها، خوراکی هایی هستند که طبیعت گرم و تر دارند و بدترین خوراکی ها، شامل خوراکی هایی می باشند که طبیعت سرد و خشک دارند. از نشانه های خوراکی های گرم در بدن می توان به شادابی و پرتحرکی ، بی خوابی، پرحرفی ، شجاعت، باهوشی و سلامتی فرد اشاره کرد.

از نشانه های خوراکی های سرد نیز می توان به بی حالی، سستی ، فراموشی، کندذهنی، افکار وسواسی، افزایش اضطراب و ضعف عمومی بدن اشاره کرد.

از طرفی، بهترین خوراکی ها خوراکی های معتدل هستند که مقدار گرمی آن ها به حدی نیست که موجب افزایش صفرا شود یا میزان سردی آن ها به حدی نیست که موجب افزایش بلغم شود و برای انواع مزاج مناسب است. از جمله این خوراکی ها می توان به روغن زیتون، کشمش، بادام شیرین، سبزی، سیر، نان سبوس دار، سماق همراه تمام غذاها کاهو و … اشاره کرد.

به طور کلی ، تمام خوراکی هایی که مزه شیرین ، شور، تلخ، و یا تند دارند، طبیعت گرم دارند. خوراکی های بسیار شور مضرّ و خشکی آور هستند.

همچنین هر خوراکی که مزه ترش دارد و غذاهای بی مزه، مثل آب طبع سرد دارند.

نوشیدن آب زیاد باعث مرطوب شدن بدن می شود به خصوص اگر آب بسیار سرد باشد و نوشیدن آب سرد بعد از حمال و صبح ناشتا بسیار مضرّ و بیماری زاست و اگر در این مواقع ناچار به نوشیدن آب هستید ، سعی کنید آب زیاد سرد مصرف نکنید و آن را در سه جرعه بنوشید. در روز آب را به صورت ایستاده و در شب نشسته بنوشید تا بدن بیش از حد مرطوب نشود.

امیدواریم از این مطلب بهره کافی را برده باشید.

مجله اینترنتی گلثمین آرزوی بهترینها را برای شما دارد.

لینک منبع

امتیاز شما به این مطلب
تبلیغات

مطالب پیشنهادی

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *

دکمه بازگشت به بالا